تهران - میدان ونک خیابان صانعی پلاک 50 طبقه 4 واحد 14
  • تلفن تماس 88662603-(021)

  • آدرس ایمیل

پلاژیوسفالی؛ سندرم سر صاف در نوزادان

پلاژیوسفالی

سندرم سر صاف در نوزادان که به عنوان پلاژیوسفالی شناخته می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که قسمتی صاف در پشت یا کنار سر نوزاد ایجاد می‌شود.

این حالت باعث می‌شود که سر نوزاد نامتقارن به نظر برسد. استخوان‌های جمجمه نوزاد تا مدتی پس از تولد حالت سفت و انعطاف‌پذیری ندارد. 

استخوان‌های نرم و انعطاف‌پذیر باعث تسهیل هنگام زایمان می‌شود و امکان رشد را نیز فراهم می‌کند.

از دیگر علل شایع سندرم سر صاف، خوابیدن یا دراز کشیدن تنها در یک حالت است که در ادامه بیشتر توضیح خواهیم داد.

آشنایی با دو نوع از سندرم سر صاف در نوزادان

دو نوع پلاژیوسفالی از جمله پلاژیوسفالی موضعی و مادرزادی وجود دارد. نوع موضعی از شایع‌ترین نوع سندرم سر صاف است. این بیماری می‌تواند تا ۵۰ درصد از نوزادان را تحت تاثیر قرار دهد.

نوع مادرزادی که به عنوان کرانیوسینوستوز شناخته می‌شود به عنوان یک نقص مادرزادی نادر است. در نوزادان مبتلا به این عارضه فضای بین استخوان‌های جمجمه (درز بین جمجمه) زودتر بسته می‌شوند که در نهایت باعث شکل غیر عادی سر خواهد شد. در این نوع عارضه از هر ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ مورد، یک نفر از نوزادان مبتلا می‌شوند.

سندرم سر صاف در نوزادان چگونه تشخیص داده می‌شود؟

ممکن است چندین ماه طول بکشد تا علائم ناشی از این بیماری رخ دهد. علائم پلاژیوسفالی را زمان حمام رفتن که موهای کودک خیس و شکل سر قابل مشاهده است، مشخص می‌شود.

علائمی که باید به آنها توجه داشته باشید به شرح زیر است:

  • به جای گرد بودن سر، پشت یا کنار سر صاف می‌شود.
  • صاف شدن سر باعث شده که گوش‌ها حالت غیر متقارنی داشته باشند.
  • یک نقطه طاس در یک ناحیه سر مشاهده می‌شود.
  • برآمدگی‌های استخوانی روی جمجمه وجود دارد.
  • نقطه نرمی روی سر وجود ندارد.
سندرم سر صاف در نوزادان

علت ایجاد سندرم سر صاف در نوزادان

پلاژیوسفالی مادرزادی به‌طور اتفاقی در طول رشد جنین رخ می‌دهد. همچنین می‌تواند در خانواده نیز مشاهده شود و به عنوان بخشی از اختلالات ارثی باشد.

چند دلیل احتمالی برای پلاژیوسفالی موضعی وجود دارد که این موارد به شرح زیر است:

وضعیت خوابیدن

به‌طور مثال خواباندن نوزاد هر روز به پشت یا در حالی که سر او به سمت راست یا چپ باشد، فشار مداوم بر همان سمت از جمجمه وارد می‌کند. 

نوزادان قبل از اینکه توانایی غلت زدن داشته باشند، بیشتر در معرض خطر سندرم سر صاف در چهار ماه اول زندگی قرار دارند.

توصیه می‌شود همیشه کودک خود را به پشت بخوابانید تا خطر مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) کاهش یابد. 

به جای اینکه بگذارید کودکتان در مدت طولانی دراز بکشد، گاهی او را بغل کنید یا در کریر بگذارید. استفاده از صندلی کودک نیز می‌تواند به کاهش خطر نیز کمک کند.

عدم قرار گرفتن کودک روی شکم

احتمال سندرم سر صاف در نوزادان هرچه کودک با به پشت خواباندن بیشتر می‌شود. باید مدتی کودک را روی شکم بخوابانید تا خطر ابتلا به این عارضه کاهش یابد.

ممکن است زمانی که کودک خود را روی شکم می‌خوابانید گریه کند؛ با این حال بسیار مهم است که کمی در این حالت باقی بماند.

زمانی که قصد قرار دادن او را روی شکم دارید یک پتو یا بالش زیر او قرار دهید. هر چه قدرت عضلانی و کنترل گردن او بیشتر می‌شود، می‌توانید مدت بیشتری او را در این حالت بگذارید.

همچنین روی شکم خواباندن به کودک شما کمک می‌کند تا قدرت و ماهیچه‌های قدرتمند برای غلت زدن، نشستن و در نهایت راه رفتن داشته باشد.

دو قلو یا چند قلو بودن

با تجربه بارداری چند قلو فضای رحم تنگ شده و به جمجمه فشار وارد می‌شود، در نتیجه سندرم سر صاف شکل خواهد گرفت.

زایمان زودرس

نوزادانی که زودتر متولد می‌شوند، استخوان‌های نرم‌تری نسبت به نوزادان ترم دارند. آنها باید مدتی در بیمارستان بستری بمانند و طی این مدت باید به یک حالت دراز بکشند که باعث سندرم سر صاف در نوزادان می‌شود.

زایمان فورسپس

استفاده از این ابزارها به جمجمه فشار وارد می‌کند که در نهایت منجر به سندرم سر صاف در نوزادان خواهد شد.

تورتیکولی

این بیماری به‌طوری است که نوزادان گردنی سفت و غیر منعطف دارند. چنین شرایطی به دلیل عدم فضای کافی در رحم یا در حالت بریچ ایجاد می‌شود.

هرچه فضای رحم کاهش یابد یا در حالت بریچ قرار بگیرد، تکان دادن گردن یا سر دشوارتر می‌شود. چنین شرایطی باعث می‌شود سر در یک حالت قرار بگیرد.

جلوگیری از سندرم سر صاف

آیا سندرم سر صاف در نوزادان عوارض دارد؟

سندرم سر صاف بیشتر از نظر زیبایی مشکل ایجاد می‌کند. در اکثر موارد این شکل از سر بر رشد مغز تاثیر نمی‌گذارد. 

با گذشت زمان با چهار دست و پا راه رفتن و رشد کودک، این حالت بهبود پیدا می‌کند.

معمولا نوزادانی که پلاژیوسفالی مادرزادی دارند، زمانی که درز جمجمه زود بسته شده، انجام عمل جراحی ضرورت دارد. 

جراحی به کاهش فشار در جمجمه کمک می‌کند و به مغز این امکان را می‌دهد که رشد طبیعی داشته باشد.

علاوه بر این ممکن است جراحی خطر چنین عوارضی را نیز کاهش دهد:

  • تاخیر در رشد
  • کوری
  • تشنج
  • و…

نکاتی برای جلوگیری از سندرم سر صاف در نوزادان

گاهی نمی‌توان از همه مواردی که منجر به این عارضه می‌شود، جلوگیری کرد. با این حال نکاتی موثر برای پیشگیری وجود دارد که در ادامه برای شما ذکر خواهیم کرد:

  • موقعیت خواب کودک خود را به‌طور مداوم تغییر دهید، یک روز به راست و یک روز به سمت چپ بخوابانید، مگر اینکه پزشک دستور دیگری به شما بدهد.
  • سعی کنید مدتی کودک را به سمت شکم بخوابانید. ظرف چند روز پس از تولد باید در مجموع ۴۰ تا ۶۰ دقیقه طی روز نوزاد را روی شکم بخوابانید.
  • هنگام شیر دادن موقعیت کودک خود را تغییر دهید. به‌طور مثال اگر در حال شیر خوردن به دست راست شما تکیه داده است، پس از مدتی او را به سمت چپ بخوابانید.

سندرم سر صاف چه درمانی دارد؟

راهکار درمانی که برای چنین وضعیتی در نظر گرفته می‌شود، به شدت جدی بودن وضعیت کودک و علت ایجاد آن بستگی دارد:

توجه به حالت خوابیدن کودک

با وجود اینکه توصیه می‌شود کودک خود را برای کاهش خطر SIDS به پشت بخوابانید؛ اما باید گاهی حالت خوابیدن او را تغییر دهید.

به‌طور مثال گاهی سر او را به سمت چپ و گاهی به راست قرار دهید تا به رفع سر صاف او کمک کند.

انجام تمرینات

اگر کودک شما مبتلا به تورتیکولی عضلانی است، پزشک تمرینات کششی را برای افزایش دامنه حرکاتی گردن او در نظر می‌گیرد. به هیچ عنوان هیچ تمرینی را بدون مشورت با پزشک برای کودک خود انجام ندهید.

کلاه برای تغییر شکل سر نوزاد

با استفاده از کلاهی که برای نوزاد در نظر می‌گیرند، سر پس از مدتی متقارن می‌شود. استفاده از کلاه برای متقارن کردن سر نوزاد، بین سه تا شش ماهگی کاربرد دارد. 

ممکن است به حدود ۱۲ هفته زمان نیاز باشد تا جمجمه با استفاده از این راهکار درمانی تغییر شکل دهد.

معمولا این روش درمانی برای افرادی که سندرم سر صاف متوسط تا شدید دارند، در نظر گرفته می‌شود. همیشه باید از کلاه استفاده شود، مگر اینکه موقع حمام رفتن کودک شما باشد.

عمل جراحی

این نوع روش درمانی در مواقعی که کودک مادرزادی دچار این عارضه شده و شکاف بین جمجمه بسته شده است، باید انجام گیرد، در غیر این صورت نیاز به عمل جراحی ندارد.

 

مطالب مرتبط

نظرات کاربران