یکی از ناهنجاریهای دوران جنینی، ناهنجاریهای مربوط به عروق نوزادان میشود. این ناهنجاریها چندین نوع هستند. در این مقاله به شرح عمل جراحی انجام شده توسط دکتر صلاح الدین دلشاد تحت عنوان لنفاهماژیومای بزرگ میپردازیم؛ انجام عمل جراحی خاص که از هر ۲۰،۰۰۰ نوزاد یکنفر به آن دچار است.
نوع اول مربوط به عروق وریدی و شریانی است که بهصورت همانژیوم (جمع شدن عروق در زیر پوست) یعنی برجستگیها یا تومورهایی که ترکیب آن بهطور کلی از عروقهای وریدی و شریانی است.
نوع دوم کیستهای لنفاتی (lymphatic cyst) که ناشی از اتصاع مجاری لنفاوی در دوران جنینی و بهعلت انسداد آنها است. در نهایت تبدیل به کیست یا کیسههای متعددی میشود که یک نمونه از آن کیست هیگروما (Cystic hygroma) است.
نوع سوم از این ناهنجاری ترکیبی از دو نوع پیشتر گفته شده است؛ یعنی هم شامل عروق وریدی، هم عروق شریانی و لنفاوی خواهد بود. این مشکل بهصورت تودههای بسیار پیچیدهای در خواهند آمد که در مکانهای مختلف بدن، ممکن است دیده شوند.
شکلگیری این تودهها مربوط به ماه دوم بارداری و در دوران جنینی است. بهمرور زمان و همزمان با رشد جنین در رحم مادر، این ناهنجاری نیز رشد کرده و بزرگتر میشود. حتی در برخی موارد رشد این تودهها بیشتر از رشد خود جنین شده و همچنین سرعت رشد و حجم آن نیز تا چندین برابر رشد جنین خواهد رسید.
بهطور کلی این مشکلات قبل از تولد و در ماههای پنجم، ششم، هفتم و حتی تا هفتههای قبل از تولد، توسط سونوگرافی قابل تشخیص است.
اگر تشخیص درست داده نشود و نوزاد با این ناهنجاری متولد شود، باید بهمحض تولد مشاورهای توسط پزشک متخصص و جراح اطفال با خانوادۀ نوزاد انجام گیرد. پس از معاینۀ نوزاد توسط جراح اطفال و بر اساس وضعیت تومور، تصمیمگیری انجام میشود.
این تومورها در بعضی موارد در مکانهای حساسی از بدن نوزاد قرار میگیرند. برای مثال اگر در گردن و نزدیک به مرکز تنفسی (لولۀ هوایی) باشد، موجب وارد آوردن فشار به لولۀ هوایی نوزاد میشود. در این حالت عمل بسیار اورژانسی و حیاتی خواهد بود. در واقع بهمحض تولد و در همان روز اول یا نهایت دوم، نوزاد باید توسط جراح اطفال جراحی شده و توده از بدن نوزاد خارج شود.
گاهی نوزاد دچار تودهای که به آن ناهنجاری «پیچیدۀ کاپریورینوس لنفاتیک» میگویند، است؛ یعنی در این نوع ناهنجاری و توده سه گروه عروق درگیرند. اگر این توده در مکانهایی مانند صورت و لب وجود داشته باشد، مسئله زیبایی هم برای نوزاد مطرح خواهد بود و باید با حساسیت بسیار بالاتری عملجراحی و درمان، صورت بگیرد.
گاهی این توده در ناحیه مقعد یا ناحیه ژنیتالیا (دستگاه تناسلی خارجی) وجود دارد که باز هم حساسیت خاص خودش را دارد. جراح اطفال باید قادر باشد تا با اتخاذ و انجام تصمیمات درست و بهجا، مشکل دفع نوزاد را حل کند. همچنین دستگاه تناسلی و خروجی مجاری ادرار نیز آسیب نبیند و تومور برداشته شود.
گاهی این تومور یک دست نوزاد را کامل در بر میگیرد. در این حالت عمل حالت اورژانسی ندارد، اما وجود این مسئله چندین عمل جراحی نیاز دارد تا تومور بهطور کامل برداشته شده و پوست دوباره روی دست پوشانده شود. این موضوع بسیار مهم است؛ چراکه در برخی موارد تومور، پوست را هم درگیر میکند. هنگام جراحی تومور، جراح مجبور میشود که پوست مورد نیاز را از سایر مناطق بدن بردارد.
در بعضی حالات نیز دیده میشود که تومور روی قفسۀ سینه به وجود میآید که همانند موردیست که برای نوزاد تازه عمل شده در بیمارستان مریم کرج اتفاق افتاده است. این تومور فشار بسیاری روی قفسۀ سینه ایجاد میکند و باعث سختی و مشکل در تنفس نوزاد خواهد شد.
نوزاد قبل از عمل تا چندین روز باید در دستگاه مخصوص ونتیلاتور قرار بگیرد تا بتواند به کمک آن تنفس کند. زمانی که تنفس نوزاد بهحالت طبیعی خود بازگشت، برای داشتن یک زندگی عادی و بدون وجود تومور، تحت عمل جراحی قرار خواهد گرفت.
برآورد میشود که شیوع این بیماری در بین نوزادان تازه متولد شده، یک در بیست هزار نفر است. بهطور معمول حضور نوزادانی با این مشکل در بیمارستان مریم اتفاق عجیبی نیست؛ زیرا که دستان توانمند و معجزهگر جناب آقای دکتر صلاحالدین دلشاد، به این نوزادان عمری دوباره بخشیده و موجب آرامش خاطر خانوادۀ این عزیزان است.
عمل جراحی این تومورها که در حقیقت تومورهای عروقی هستند، شامل عروق وریدی، لنفاتیک و عروق کاپیلری (capillary) است. این عروق بهصورت کیسههای حاوی خون و کیسههای مایع لنفاتیک هستند.
خون جمعشده در این کیسهها باعث میشود که نوزاد دچار کمخونی مفرط شود. در واقع دچار بیماری آنمی خواهد شد. از دیگر عللی که باید برای انجام اینگونه عملها سریعا دستبهکار شد، وجود این کمخونی در نوزاد است.
برای مثال نوزادی که در بیمارستان مریم تحت عمل جراحی قرار گرفت، در روز تولدش دارای هموگلوبین ۱۶ بود، ولی در روز سوم پس از تولد، هموگلوبین خون او بهشدت کاهش یافت و به عدد ۶ رسید. درواقع خونریزیهایی که درون این کیسههای عروقی انجام میشود، موجب کمخونی نوزاد خواهد شد.
قبل از انجام عمل جراحی، باید به نوزاد خون داده شود، تا سطح هموگلوبین خون او بالاتر برود. در مورد نوزاد عمل شده، با تزریق خون به او، سطح هموگلوبین خون تا عدد ۱۱، ۱۲ بالا آمده و سپس عمل جراحی انجام شد. همچنین در حین انجام عمل نیز به او خونرسانی شده بود تا کاهش خون و هموگلوبین نداشته باشد.
این عمل در یک مرحله و با موفقیت انجام گرفت. تمامی کیستها، اعم از کیستهای عروقی خونی و کیستهای عروقی لنفاتیک برداشته شد. این کیستهای خونی از زیر گردن تا زیر بغل ادامه داشت.
نوزاد کمتر از دو کیلوگرم وزن داشت، ما در بیمارستان مریم توانستیم که با موفقیت کیستها را از میان عروق و اعصاب موجود در زیر بغل نوزاد، که هریک به باریکی یک تار مو هستند، جداسازی کرده، بدون اینکه آسیبی به هیچیک از آنها برسد.
بهطور معمول از عوارض این عمل، آسیبدیدگی اعصاب و عروق نوزاد است. شریانها کاملا واضح دیده میشوند و شریان اصلی نباید کوچکترین آسیبی ببینند؛ اما شریانهای فرعی که داخل کیسه عروقی شدهاند باید بهدقت قطع شوند. این عمل جراحی یکی از ظریفترین و با دقتترین عملهای انجام شده در سطح ایران و جهان است.
در برخی موارد باید تارهای عصبی بهصورت تک به تک از میان کیستها جدا میشد. هرچه کیستها به سمت زیر بغل نزدیکتر میشوند، کوچکتر و ریزتر خواهند بود. کیستهای بزرگتر در زیر پوست قرار داشت و هرچه به عمق نزدیکتر میشدیم، حجم کیستها کوچکتر میشد و دقت بسیار زیادی میطلبید تا آسیبی به اعصاب و عروق زیربغل نرسد.
بعد از عمل جراحی، دقت به حرکات دست و انگشت نوزاد بسیار مهم است که به اشتباه عصبی قطع نشده باشد و توانایی حرکت دست از بین نرفته باشد. با یاری خداوند منان، عمل بدون هیچ مشکلی و در کمال موفقیت انجام گرفت و کودک بهراحتی قادر به حرکت دادن انگشتان خود بود.
عمل در کمال دقت و در کوتاهترین زمان ممکن انجام گرفت. پوست نوزاد بهطریقی جدا شد که پس از عمل دوباره بتواند پوشش داده شود و کمبود پوست در نواحی سینه، گردن و زیربغل بهوجود نیامد.
با تعبیه یک درن (وسیلهای جهت تخلیه ترشحات در انواع جراحی)، ترشحات باقیمانده جذب شده و از بدن نوزاد تخلیه میشود. درن در روز سوم پس از عمل جراحی کشیده شد و نوزاد پس از گذشت چهار روز بستری در بیمارستان مریم، با کسب کامل سلامت جسمی مرخص شد و به خانه بازگشت.
با سلام و احترام خدمت دکتر دلشاد من دختر ۳ساله دارم ک کیست در ناحیه سر او قرار دارد و وارد لپ هم شده یک بار پیش دکتر علی بهادر جراح کودکان عملش کردم ولی باز رشد کرد ولی رشدش کند هست حالا چن روز پیش داخل تلویزیون با دکتر دلشاد اشنا شدم کسی ک این پیام رو میخونی التماست میکنم ک پیامم رو ب دکتر برسونی حاضرم جونم بدم دخترم خوب بشه الان نوبت عمل زدم برا ۱۲/۷/۹۹ولی نمیبرمش شیراز میخام بیارمش پیش دلشاد باید کجا ببینمش لطفابام تماس بگیرین۰۹۹۲۸۹۵۵۰۵۷ابوالفضل ارمنداینترنت ندارم زنگم بزنین برا رضایی خدا