تلفن تماس 88662603-88888891(021)
آدرس ایمیل info@drdelshad.ir
آپاندیسیت حاد در کودکان به معنی التهاب حادِ زائدۀ آپاندیس بوده که بر اثر انسداد مجرای بن بستِ این عضوِ دستگاه گوارشی پدید می‌آید. در افراد میانسال و بزرگ‌تر، دانۀ میوه‌ها، سنگ‌ها، مدفوع سفت، انگل‌ها و تومورها عامل انسداد مجرای آپاندیکس است.
در کودکان، تورم نسوج لنفاوی دیوارۀ آپاندیس که بر اثر عفونتهای تنفسی و سرماخوردگی پیش می‌آید، بیشترین عامل انسداد برای آپاندیس را تشکیل می‌دهد. لذا دردهای شکمی پس از عفونتهای تنفسی و سرماخوردگی همانگونه که می‌تواند ناشی از تورم غدد لنفاوی بین روده‌ای باشد، شروع پروسۀ التهابی آپاندیسیت در کودکان را ممکن می‌سازد.
دردهای شکمی اطراف ناف اولین علامت آپاندیسیت حاد در کودکان است. این درد که گاه از همان ابتدا با تهوع و بی‌میلی به غذا همراه است، کم کم به سمت راست و پایین شکم جابجا می‌شود. با پیشرفت بیماری، استفراغ نیز به علائم آن اضافه می‌شود.
از آنجائیکه سیر پاتولوژی (تغییرات سلولی و نسوجی) آپاندیس بر سیر بیماری تاثیرگذار است، لذا هر چه تغییرات نسوجی که شامل تجمع چرک در درون آپاندیس، گانگرنه شدن، پرفوراسیون (سوراخ شدن)، و نهایتاً پریتونیت (پخش شدن التهاب و چرک در حفره شکم) می‌شود، پیشرفت کند، علائم بیماری شدیدتر شده و تب نیز به آنها اضافه می‌شود.
پزشک معالج با اخذ شرح حال دقیق از بیمار و خانواده سعی می‌کند بیماری را شناسایی و علت‌یابی نماید. توضیح کامل خانواده برای پزشک از ده روز پیش از این اتفاقات در تشخیص بیماری کمک می‌کند.
برای مثال اگر کودک ۱۰ روز پیش دچار سرماخوردگی و عفونت گلو یا راه‌های تنفسی شده باشد، حتی اگر تحت درمان قرار گرفته باشد باید توضیحات کامل به پزشک ارائه دهند. پزشک از همین توضیحات می‌تواند سر نخ بیماری را پیدا کند. نخستین اقدام پزشک پس از دریافت شرح حال، معاینه شکم بیمار است.
در آپاندیسیت، ناحیه راست و تحتانی شکم دردناک می‌شود و به فشار دست پزشک مقاومت نشان می‌دهد .(guarding) یکی از مهم‌ترین علائم شناسایی آپاندیسیت «ریباوند تندرنس» است. در این علامت پزشک معالج دست خود را روی شکم بیمار گذاشته و ضمن پرت کردن حواس بیمار، دست را آهسته به داخل شکم برده و به طور ناگهانی رها می‌کند. نتیجۀ این اقدام، بلند شدن فریاد بیمار است. این علامت بسیار مهم و تشخیص‌ساز است. در مطالعاتی که داشتهایم این روش، ارزشی معادل با هر بررسی پاراکلینیکی (سونوگرافی و سی‌تی‌اسکن) در تشخیص آپاندیسیت دارد.
سیر پاتولوژی بیماری آپاندیسیت مراحل مختلفی دارد که از یک التهاب ساده دیواره آپاندیکس شروع شده و به مرور زمان حالت احتقانی پیدا می‌کند. این احتقان (اِدم) باعث انسداد عروق وریدی، سپس عروق شریانی و در ادامه گانگرن شدن دیواره می‌گردد.
مرحلۀ بعد از گانگرن، آبسه، پرفوراسیون، آبسۀ اطراف آپاندیکس و پریتونیت است. خطرناک‌ترین مراحل آپاندیسیت شکل‌گیری آبسه و پریتونیت بوده که اگر فوراً به آن رسیدگی نشود، عواقب تلخی به همراه دارد. این سیر در کودکان بسیار سریع است و الزامیست با شروع علائم بیماری در بیمارستان‌های دارای بخش جراحی اطفال توسط جراح اطفال معاینه و تحت نظر قرار گیرد. با آزمایشات تکمیلی تشخیص قطعی گشته و قبل از بروز عوارض تحت عمل جراحی قرار گیرد.
خوشبختانه پزشکان عمومی کشورمان در معرض بیماران مشکوک به آپاندیسیت سریع‌تر از دیگر پزشکان متخصص عمل می‌کنند. با اعزام به موقع کودکان مشکوک به آپاندیسیت، درمان آنان سریع‌تر صورت می‌گیرد. علت تأخیر در تشخیص به موقع توسط پزشکان متخصص اطفال، به دلیل احتمالات مختلف که در دانش بیماری‌های اطفال بسیار وسیع است و مانع تصمیم‌گیری به موقع آنها می‌شود.
علی‌رغم اینکه یبوست یکی از علائم شایع در آپاندیسیت است، اما وقتی آپاندیسیت به آبسه و پریتونیت تبدیل شود، اسهال شدید پدید می‌آید. این موضوع پزشک را به اشتباه وا می‌دارد. جدا از این ۵ تا ۷ درصد موارد آپاندیکس در لگن قرار دارد و با علائم اسهال همراه است.
مهم‌ترین بیماری قابل افتراق با آپاندیسیت حاد کودکان، لنف آدنیت مزانتر می‌باشد. این بیماری که عبارت است از التهاب غدد لنفاوی بین روده‌ای، بر اثر عفونت راه‌های تنفسی و التهاب روده‌ای پیدا می‌شود و با دارو قابل درمان است. در مواردی که آپاندیس در خلف روده قرار گرفته است دردهایی شبیه سنگ حالب نشان می‌دهد. در اینصورت باید با دقت افتراق داده و تشخیص صحیح گذاشته شود.
معاینۀ دقیق، مهم‌ترین وسیلۀ تشخیص آپاندیسیت است که توسط دست‌های با تجربه پزشک انجام می‌گیرد. آزمایشات خونی و ادراری نیز کمک موثری می‌نماید. افزایش تعداد گلبول‌های سفید خون (WBC) و نوع گرانوله‌دار آن کمک موثری به تشخیص در کنار علائم دیگر دارد.
سونوگرافی نیز به تشخیص بیماری کمک می‌کند. منفی بودن نتیجۀ سونوگرافی به معنی عدم وجود آپاندیسیت نیست. در مواردی که آپاندیس در خلف سوم قرار گرفته، امکان رؤیت آن با سونوگرافی میسر نخواهند بود.
درمان آپاندیست حاد در کودکان، جراحی بوده و می‌بایست در بخش‌های جراحی اطفال تحت درمان قرار گیرد. البته بسیاری از جراحان عمومی کشورمان با درمان و جراحی آپاندیسیت حاد در کودکان تجربه‌های خوبی دارند و می‌توانند از عهده آن برآیند.
نظرات کاربران