تلفن تماس 88662603-88888891(021)
آدرس ایمیل info@drdelshad.ir
رفلاکس معده در کودکان یک اختلال گوارشی و یکی از بیماری‌های شایع در نوزادان و کودکان است که به‌صورت برگشت شیر به دهان و استفراغ تظاهر پیدا می‌کند.
عضلات و زاویۀ محل اتصال مری به معده، به گونه‌ایست که از بازگشت محتویات معده به مری و سپس به دهان جلوگیری می‌کند. به علت عدم رشد کافی این عضلات در دوران نوزادی، بسیاری از نوزادان پس از خوردن شیر، مقداری از شیر را به دهان خود بازمی‌گردانند.
در گذر زمان و تکامل رشد، این برگشت کاهش یافته و در بیشتر مواقع تا سه ماهگی کاملاً برطرف می‌شود. به همین خاطر رفلاکس معده تا سه ماهگی طبیعی بوده و جای نگرانی ندارد؛ اما در صورت ادامۀ این روند باید به متخصص اطفال مراجعه کنید.
ساختار سیستم گوارش به گونه‌ایست که مانع از بازگشت غذا به مری در حالت طبیعی می‌شود. عواملی که عامل مانع پیدایش رفلاکس معده می‌گردد را در ادامه معرفی خواهیم کرد:
طول مری داخل شکم در کودکان زیر دو سال باید حدود ۳ تا ۴ سانتی‌متر باشد. طول مری با رفلاکس رابط معکوس دارد. هرچه این طول کمتر باشد، رفلاکس شدیدتر خواهد بود.
این زاویه باید حدود ۱۵ درجه باشد. در برخی از کودکان، این زاویه ۹۰ درجه یا بیشتر است. با بیشتر شدن این زاویه، شدت رفلاکس نیز بیشتر خواهد بود.
دیوارۀ این سوراخ باید با مری در تماس باشد، هرچه این سوراخ گشادتر باشد، احتمال بروز رفلاکس نیز بیشتر خواهد بود.
محتویات معده حاوی اسید معده و مواد بلعیده شده (شامل شیر در نوزادی و مواد غذایی در کودکان بزرگ‌تر) است. مخاط (لایه داخلی) مری و حلق در مقابل اسید معده نامقاوم است؛ لذا، اسید معده آسیب‌های جدی به این لایه‌ها وارد می‌کند و علائم زیر ایجاد می‌شود:
پزشک در وهلۀ اول بر اساس علائمی که توسط والدین بیمار توصیف شده، تشخیص اولیه را می‌دهد. اما برای قطعی شدن تشخیص می‌توان از آزمایشاتی مانند سونوگرافی، اشعۀ ایکس، رادیوگرافی، آندوسکوپی و PH استفاده نمود.
نوزادان و کودکان دچار ریفلاکس معده را باید به‌موقع تشخیص داد تا با شروع درمان از پیدایش عوارض جلوگیری کرد. همانطور که اشاره شد، عوارض این بیماری در صورت عدم تشخیص، عدم شروع درمان‌های حمایتی و پیشگیرانه ممکن است منجر به عوارض برگشت ناپذیر، موجب آزار کودک، زحمت و هزینه برای والدین شود.
درمان شامل دو مرحله خواهد شد:
پزشک در ابتدا با درمان‌های دارویی شروع خواهد کرد. با این روش می‌توان حدود ۸۰ درصد رفلاکس معده در کودکان را درمان کرده و از آسیب‌ها و عوارض جدی جلوگیری کرد. درمان می‌تواند با برخی از آنتی‌اسیدها یا مسدودکننده‌های اسید انجام شده که حتماً باید با تجویز پزشک استفاده شود.
در صورت عدم درمان بیمار با دارو و باقی ماندن علائمی مانند استفراغ، بی‌قراری، سرفه و ترشحات حلق یا بروز عوارض جدی همچون کاهش وزن یا سخت شدن بلع به معنی نیاز درمان به روش جراحی است.
در روش جراحی، اصلاح ساختاری گوارش صورت می‌گیرد. جراح اطفال با تنگ کردن سوراخ محل گذر مری در دیافراگم، اصلاح زاویۀ بین مری و معده و همچنین طولانی کردن مری زیر دیافراگم، درمان نهایی رفلاکس معده را انجام می‌دهد. با این روش تمامی علائم بیماری از بین خواهد رفت و بیمار به زندگی عادی خود بازمی‌گردد.
در کنار درمان‌های ذکر شده، برای کاهش رفلاکس، پزشک به احتمال زیاد چند روش درمانی خانگی را تجویز خواهد کرد که برخی از آنها شامل موارد زیر می‌شود:
برخی از محصولات غذایی از جمله لبنيات، گلوتن و گندم، می‌تواند این حالت را تشدید کرده و موجب برگشت شدیدتر مواد غذایی به داخل مری شود. اين نوع غذاها را از برنامه غذايی کودک حذف کنيد. حتی باید مادر نیز در دوران شیردهی نیز از مصرف این خوراکی‌ها خودداری کند. به‌علاوه تا جایی که ممکن است از مواد غذایی زیر برای کودکان خود پرهیز کنید:
در نظر داشته باشید که از خوراندن غذا به کودکان، ۲ تا ۳ ساعت پیش از خواب جداً خودداری کنید. رژیم غذایی کودک مبتلا به رفلاکس معده باید بسیار متعادل بوده و سرشار از میوه‌جات و سبزیجات باشد.
نظرات کاربران