فشار خون بالا در کودکان

فشار خون بالا در کودکان به این صورت است که خون به دیواره رگ‌های خونی که خون در آن جریان دارد، فشار زیادی وارد می‌کند. فشار خون بالا به این معنی است که بیمار سطح فشاری بیش از حد طبیعی دارد.

در صورتی که کودکان در سنین پایین فشار خون بالا داشته باشند، می‌تواند نشانه بیماری زمینه‌ای باشد، کودکانی که در سنین بالاتر هستند، ممکن است به دلایلی مانند تغذیه نامناسب و عدم فعالیت ورزش دچار چنین مشکلی شده باشند.

فشار خون بالا در کودکان چه علائمی دارد؟

فشار خون بالا معمولا علائم خاصی را ایجاد نمی‌کند. با این حال علائم و نشانه‌هایی که ممکن است نشان‌دهنده فشار خون بالای اورژانسی باشد شامل موارد زیر است:

سردرد
تشنج
استفراغ در کودکان
درد قفسه سینه
ضربان قلب سریع و تپش قلب
تنگی نفس

اگر کودک‌تان هر یک از این علائم را دارد باید فورا به پزشک مراجعه کنید.

گاهی فرزندتان به دلیل برخی از شرایط زمینه‌ای مانند زایمان زودرس، وزن کم هنگام تولد، بیماری مادرزادی و برخی از مشکلات کلیوی مدتی پس از تولید دچار فشار خون بالا می‌شوند.

علت فشار خون بالا در کودکان چیست؟

فشار خون بالا در کودکان اغلب با مشکل قلبی، بیماری کلیوی، شرایط ژنتیکی یا اختلالات هورمونی مرتبط است.

کودکان بزرگتر به ویژه آنهایی که اضافه وزن دارند، بیشتر در معرض فشار خون اولیه هستند. چنین فشار خونی معمولا خود به خود و معمولا بدون بیماری‌های زمینه‌ای ایجاد می‌شود.

عوامل خطر در ایجاد فشار خون بالا در کودکان

عوامل خطرساز در ایجاد این بیماری در کودکان به شرایط سلامتی، ژنتیک و عوامل مرتبط با سبک زندگی بستگی دارد.

فشار خون اولیه

فشار خون بالای اولیه خود به خود و بدون علت قابل شناسایی رخ می‌دهد. این نوع از فشار خون بیشتر در کودکان بالای ۶ سال ایجاد می‌شود. عوامل خطر در ایجاد فشار خون اولیه به شرح زیر است:

اضافه وزن یا چاقی در کودکان
سابقه خانوادگی فشار خون بالا
ابتلا به دیابت نوع ۲ یا سطح بالای قند خون ناشتا
داشتن کلسترول بالا
مصرف نمک زیاد
جنسیت آقا
قرار گرفتن در معرض دود سیگار
کم تحرکی

فشار خون ثانویه

فشار خون بالای ثانویه به دلایل دیگری ایجاد می‌شود و در کودکان خردسال شایع‌تر است. سایر علل فشار خون بالا به شرح زیر است:

بیماری مزمن کلیوی
بیماری کلیه پلی کیستیک
بیماری قلبی مانند تنگی شدید آئورت
اختلالات آدرنال
پرکاری تیروئید
تنگی شریان کلیوی
اختلالات خواب
مصرف برخی از داروها برای رفع گرفتگی بینی، داروهایی برای درمان بیش فعال، کافئین، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی و…

عوارض فشار خون بالا در کودکان

کودکانی که دچار فشار خون هستند، احتمالا تا بزرگسالی نیز فشار خون خواهند داشت، مگر اینکه والدین از همان کودکی به دنبال چاره‌ای برای درمان باشند.

اگر فشار خون بالا در بزرگسالی ادامه پیدا کند، کودک در معرض خطر چنین بیماری‌هایی قرار خواهد گرفت:

سکته
حمله قلبی
نارسایی قلبی
بیماری کلیوی

آیا راهکاری برای جلوگیری از فشار خون بالا وجود دارد؟

با تغییراتی در سبک زندگی می‌توان تا حد زیادی از این بیماری در کودکان جلوگیری کرد و حتی آن را درمان کرد.

کنترل وزن کودکان، رژیم غذایی بدون نمک و تشویق کودکان به انجام فعالیت‌های ورزشی از این موارد است. فشار خون بالای ناشی از بیماری زمینه‌ای را می‌توان با مدیریت بیماری زمینه‌ای، کنترل و درمان کرد.

نحوه تشخیص به چه صورت است؟

در صورتی که کودک هنگام مراجعه به پزشک سه بار فشار خون بالای بیش از حد طبیعی داشته باشد، به این معنی است که بیمار دچار فشار خون بالاست.

حال تشخیص فشار خون اولیه و ثانویه مهم است. به‌طور کلی آزمایشاتی که در این مواقع برای کودکان انجام می‌گیرد به شرح زیر است:

آزمایش خون جهت بررسی عملکرد کلیه، الکترولیت‌ها، سطح کلسترول و تری گلیسیرید
آزمایش نمونه برداری (جهت بررسی ادرار)
اکوکاردیوگرام جهت تصاویری از قلب و جریان خون در قلب
سونوگرافی از کلیه‌های کودک

برای اینکه فشار خون بالا در کودکان تایید شود، والدین باید دستگاه فشار خون تهیه کنند و در طی روز و هنگام خواب فشار کودک گرفته شود. اگر در اغلب موقع فشار خون بالا باشد، این عارضه تایید خواهد شد.

در واقع تنها هنگام مراجعه به پزشک جراح اطفال و فشار خون بالای کودک نمی‌توان این بیماری را تایید کرد؛ چراکه، ممکن است در مطب حالت عصبی و استرس داشته باشد و این شرایط منجر به فشار خون شود.

درمان فشار خون بالا در کودکان

اگر تشخیص داده شود که فشار خون بالا در مرحله اول وجود دارد، پزشک ابتدا قبل از تجویز دارو، تغییر سبک زندگی مانند رژیم غذایی سالم برای قلب و ورزش را پیشنهاد خواهد داد.

در صورتی که این موارد موثر نباشد، داروهای فشار خون را در نظر خواهد گرفت. داروهایی که ممکن است برای بیمار تجویز شود شامل موارد زیر است:

مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین
مسدودکننده گیرنده آنژیوتانسین
مسدودکننده کانال کلسیم
دیورتیک‌ها

درمان خانگی و تغییر سبک زندگی جهت فشار خون بالا در کودکان

فشار خون بالا در کودکان و بزرگسالان درمان مشابهی دارد و معمولا ابتدا برای درمان توصیه می‌شود که کودک راهکارهای خانگی و تغییر سبک زندگی را در نظر داشته باشد.

حتی اگر کودک‌تان دارو جهت فشار خون بالا مصرف می‌کند، تغییر در سبک زندگی می‌تواند منجر به تاثیرگذاری بیشتر مصرف دارو شود. در ادامه نکات مهم و تاثیرگذار در این زمینه را برای شما ذکر خواهیم کرد:

وزن کودک خود را کنترل کنید

اگر کودک شما دارای اضافه وزن است، کاهش وزن و رسیدن به وزن ایده‌آل مهم‌ترین فاکتور در درمان فشار خون بالا است.

به رژیم غذایی توجه داشته باشید

سعی کنید مواد غذایی از جمله میوه، سبزیجات، غلات سبوس‌دار، لبنیات کم‌چرب و منابع پروتئینی بدون چربی مانند ماهی و انواع حبوبات را بیشتر مصرف کنید. همچنین باید مواد غذایی حاوی چربی و قند را در رژیم غذایی کودک خود محدود کنید.

نمک را در رژیم غذایی کودک خود کاهش دهید

کاهش مقدار نمک در رژیم غذایی کودک به کاهش فشار خون کمک می‌کند. کودکان بین ۲ تا ۳ سال نباید بیش از ۱۲۰۰ میلی‌گرم سدیم در روز و کودکان بزرگتر بیش از ۱۵۰۰ میلی‌گرم روزانه مصرف کنند.

به کودک خود کمک کنید تا ورزش هوازی بیشتری انجام دهد

فعالیت بدنی هوازی می‌تواند به دلیل تاثیری که بر عروق خونی و قلب می‌گذارد، حتی زمانی که بیماران وزن کم نمی‌کنند، کاهش دهد. در نهایت حتما باید کودک خود را تشویق کنید که روزانه فعالیت کافی داشته باشد.