هیرشپرونگ یکی از بیماریهای مزمن در کودکان است که معمولا روده بزرگ را تحت تاثیر قرار میدهد و منجر به مشکل هنگام دفع میشود.
در حقیقت این بیماری بهدلیل عدم وجود عصب در روده ایجاد میشود. سیستم گوارشی هر فردی از حلق تا انتهای روده یعنی مقعد، حرکات دودی شکل دارد.
چنین حرکتی منجر به آن میشود که محتویات درون سیستم گوارشی به ترتیب از گلو به سمت معده برود و در معده که کمی غذا هضم شد، به سمت روده اثنی عشر و از آن قسمت به روده باریک، سپس به روده بزرگ و در انتها در آن قسمت جمع میشود.
در حالت طبیعی مواد غذایی مفید هضم و جذب میشود و بقایایی که میماند باید دفع شود. مدتی در انتهای روده که حالت گشادتری دارد، جمع میشود تا دفع شود. اما در کودکانی که مبتلا به بیماری هیرشپرونگ هستند، دفع صورت نمیگیرد.
در حقیقت حرکاتی که در سیستم گوارشی وجود دارد، به دفع کمک میکند. عصب یا گانگلیون که در دیواره روده قرار دارد، منجر به چنین حرکاتی میشود.
این عصبها یا گرههای عصبی زمانی که در دیواره روده قرار داشته باشند، حرکت دودی شکل انجام میگیرد.
در برخی از کودکان چنین عصبی در انتهای روده قرار ندارد. مقدار عصبی که در روده وجود ندارد، در هر کودکی متفاوت است.
در برخی ۵، ۱۵ یا ۱۰ سانتیمتر و گاهی کمتر است، به همین جهت حرکات دودی شکل تنها تا قسمتی که عصب دارد، انجام میگیرد و در قسمتی که فاقد عصب است، متوقف میشود که به این عارضه هیرشپرونگ میگویند.
از این رو محتویات درون آن در همان قسمت انباشته میشود و قادر به دفع کردن نیست. کودکان بزرگسال در رنج سنی ۲، ۳ یا ۴ سال دچار یبوستهای شدیدی میشوند.
این دسته از کودکان هر هفت یا ده روز به سختی دفع مدفوع دارند. آن هم به این دلیل است که حجم مدفوع در روده زیاد میشود و تنها بهدلیل فشار و سنگینی خارج میشود.
گاه ممکن است نوزادانی با این بیماری متولد شده و دچار انسداد روده شوند. که باید تحت عمل انسداد روده قرار بگیرند.
علائم و نشانههای این بیماری بسته به شدت آن متفاوت است. بهطور کلی علائم ناشی از این بیماری به شرح زیر است:
در کودکان بزرگتر علائم شامل چنین مواردی است:
جهت تشخیص این بیماری ابتدا پزشک یک عکس رادیولوژی از کودکانی که دچار یبوست شدید هستند، درخواست میکند.
در عکس رنگی روده، پزشک ماده حاجب از راه مقعد وارد میکند و تصویر داخل روده را مشاهده میکند. ابتدای روده باریک که انتهای سیستم گوارشی قرار دارد فاقد عصب است، سپس قسمتی از روده که گشاد میشود، عصبها بهصورت پراکنده قرار دارند و در بالای آن روده سالم قرار گرفته است که پزشک آن قسمت را به انتها پیوند میزند.
روش دیگر برای تشخیص به این صورت است که نمونهای که از روده برداشته میشود و به آزمایشگاه پاتولوژی فرستاده خواهد شد.
در این مواقع پاتولوژیست رنگ آمیزیها را انجام میدهد و زیر میکروسکوپ بررسیهای لازم انجام میگیرد تا وجود یا عدم وجود عصب را گزارش دهد.
این بیماری ممکن است از همان ابتدای تولد نمایان شود یا پس از شیرخوارگی مشخص شود؛ اما در دوره نوزادی تا شیرخوارگی کودک دچار یبوستهای متناوب و پی در پی میشود.
گاهی اوقات ممکن است عصب نداشتن روده بزرگ تنها به اندازه ۵ یا ۱۵ سانتی متر نباشد و نیمی از روده بزرگ یا حتی کل روده بزرگ فاقد عصب باشد.
اگر چنین مشکلی تا نیمی از روده کوچک یا کل روده کوچک را درگیر کند، درمان این بیماری بسیار مشکل میشود.
در برخی از مواقع نادر، علاوه بر روده بزرگ و کوچک، کل معده نیز فاقد عصب است، در چنین مواقعی کودکان زنده نمیمانند.
انباشتگی مدفوع و یبوست در کودکان منجر به بی اشتهایی و در نتیجه عدم رشد کافی آنها میشود. به همین جهت باید این بیماری به موقع تشخیص داده شود.
به اولین دفع نوزادان «دفع مکونیوم» میگویند، در صورتی که نوزادان اولین دفع مدفوع خود را یعنی دفع مکونیوم را نداشته باشند، مدفوع انباشته میشود و شکم باد میکند.
در این نوزادان پزشک مجبور به اقدامات درمانی به نام «کلستومی» میشود که راهی برای خارج کردن مدفوع باز کند. در این روش، روده از راه پوست باز میشود تا از آن قسمت بتواند دفع داشته باشد.
زمانی که نوزاد بزرگتر شد، در سن سه یا چهار ماهگی پس از تشخیص قطعی توسط نمونه برداری از آن قسمتی که عصب ندارد، روده سالم به مقعد وصل میشود.
پس از آنکه این عمل با موفقیت انجام گرفت، دهانهای که برای خارج شدن مدفوع باز شده بود، توسط پزشک بسته خواهد شد. در کودکان بزرگتر نیز همین روند درمان انجام میگیرد.
نظرات کاربران